O εφοδιασμός με φυσικό αέριο, πετρέλαιο και ηλεκτρική ενέργεια απέκτησε μεγαλύτερη σημασία για τα κράτη της Ευρώπης το τελευταίο έτος, καθώς η περιοχή βρίσκεται σε φάση απεξάρτησης από τις εισαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων. Ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν σημειώσει πρόοδο στην ενεργειακή τους μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα, σχεδόν οι μισές από αυτές εξακολουθούν να εξαρτώνται από αυτά ως κύρια πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Σε γράφημα που βασίζεται σε δεδομένα από το Electricity Maps και τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), παρουσιάζεται συνοπτικά ο χάρτης της Ευρώπης με βάση την κύρια πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
από κοινού με μια ανάλυση της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ε.Ε., ανά πηγή, κατά το 2021, πρώτο έτος αφότου ξέσπασε η πανδημία του Covid-19 και η κρίση τιμών στην ενέργεια.
Το πρώτο σχόλιο είναι ότι η Γηραιά ήπειρος στρέφεται σταθερά προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, και έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο την τελευταία δεκαετία. Το 2011, το συνολικό μερίδιο του πετρέλαιο, του φυσικού αερίου και του άνθρακα στην ηλεκτροπαραγωγή της Ε.Ε. ανερχόταν σε 49%, ενώ το αντίστοιχο των ΑΠΕ μόλις σε 18%. Μια δεκαετία αργότερα, το μερίδιο των ΑΠΕ τείνει να εξισωθεί με εκείνο των ορυκτών καυσίμων, με τα αντίστοιχα ποσοστά να είναι 32% έναντι 36%, το 2021.
Σημαντικό τμήμα αυτής της επιτυχούς μετάβασης θα πρέπει να αποδοθεί στην αυξημένη συμμετοχή της αιολικής και της ηλιακής παραγωγής καθώς από το 8% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που παρήγαγαν το 2011, έφτασαν στο 19% δέκα χρόνια αργότερα. Παρότι το ποσοστό μοιάζει περιορισμένο, εν τούτοις, το μερίδιο της Ε.Ε. στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικά και ηλιακά έργα την καθιστά πρώτη δύναμη στον κόσμο, μαζί με την Ωκεανία.
Παράλληλα, ενώ η ενέργεια που παράγεται από υδροηλεκτρικά έργα δεν είναι τόσο εκτεταμένη σε σύγκριση με τις άλλες μορφές ΑΠΕ, παραμένει η πιο κοινή πρωτογενής πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην παροχή ανανεώσιμης ενέργειας.
Ακόμη, η πυρηνική ενέργεια είναι η μεγαλύτερη μεμονωμένη πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. και συνολικά σε ολόκληρη την Ευρώπη, παρά την υποχώρηση του μεριδίου της κατά τις τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Επιστρέφοντας πίσω στο 2001, η πυρηνική ενέργεια αναλογούσε στο 33% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε., αλλά στα επόμενα 20 χρόνια αυτό το ποσοστό έπεσε στο 25%.
Ωστόσο, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει το γεγονός ότι τα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη εξακολουθούν να έχουν τα ορυκτά καύσιμα ως τη μεγαλύτερη, κύρια ενιαία πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Άλλωστε αυτή η τάση αποτελεί κύριο χαρακτηριστικό πολλών χωρών στον πλανήτη, από εκείνες που έχουν, τουλάχιστον, υιοθετήσει τις αρχές της ενεργειακής μετάβασης, όπως για παράδειγμα η Κόστα Ρίκα.
Η Γερμανία παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα, καθώς στο χρονικό διάστημα 2017- 2021 ανήλθε συνολικά σε 31%. Παρά την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα έντασης άνθρακα, η αιολική και η ηλιακή παραγωγή ενέργειας αποτελούσαν, μαζί, το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας σε ποσοστό 33% που κατανέμεται σε 23% αιολική και 10% ηλιακή.
Από την πλευρά της, η Γαλλία αποτελεί τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης που βασίζεται κυρίως στην πυρηνική ενέργεια, η οποία εισφέρει πάνω από το 50% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Ακόμη, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Κάτω Χώρες χρησιμοποίησαν κατά κόρον φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας την ίδια χρονική περίοδο (2017- 2021), με την πρώτη να είναι η πιο εξαρτημένη από τις τρεις χώρες, με ποσοστό συμμετοχής του αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή στο 42%, έναντι 40% στις Κάτω Χώρες και 38% στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Ισπανία αποτελεί εξαίρεση μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών εθνών, καθώς έχει να παρουσιάσει μια σημαντική ιστορία επιτυχίας στη μετάβασή της προς την καθαρή ενέργεια. Ενώ κατά την περίοδο 2017-2021, η χώρα της Ιβηρικής εξαρτώταν κυρίως από το φυσικό αέριο, σε ποσοστό 29%, το 2022, η συμβολή του καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή μειώθηκε στο 14%, καθώς η αιολική ενέργεια κατέστη η κύρια πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με το εντυπωσιακό μερίδιο 32%.
Για την Ευρώπη, η εισβολή της Ρωσίας Ουκρανία έχει αναδείξει σε ύψιστη προτεραιότητα την ενίσχυση της ενεργειακής αασφάλειας και ανεξαρτησίας έχει αποκτήσει ύψιστη προτεραιότητα, με τις χώρες της Γηραιάς ηπείρου να επισπεύδουν την πράσινη μετάβαση.
Νέα έκθεση της Ember αναφέρει πώς η στροφή στην καθαρή ενέργεια σημείωσε σημαντική πρόοδο το 2022, με το συνολικό ποσοστό της ηλιακής και αιολικής ενέργειας να φθάνει στο 22% και να ξεπερνά για πρώτη φορά στα χρονικά, το φυσικό αέριο, που περιορίστηκε στο 20%.
Στην ίδια έκθεση επισημαίνεται ακόμη πως ενώ το περασμένο έτος σημειώθηκε αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα στην ΕΕ, το 2023 η συμμετοχή τους θα μειωθεί σε ποσοστό μέχρι και 20%.
energia.gr
