Δύσκολες Ενεργειακές Επιλογές εν Μέσω Ισχυρών Γεωπολιτικών Αναταράξεων
Η ενεργειακή κρίση που βιώνουμε σήμερα και είναι ίσως χειρότερη και ισχυρότερη σε ένταση και μακροχρόνιες επιπτώσεις, σε σύγκριση με την άλλη μεγάλη πετρελαϊκή κρίση του 1973, αποτελεί αφορμή για μια επισκόπηση και αναθεώρηση του ισχύοντος ενεργειακού παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου. Κοινό χαρακτηριστικό με την κρίση του 1973 είναι η διακοπή ενεργειακής τροφοδοσίας – τότε αυθαίρετα από τις χώρες του OPEC, σήμερα από την Ρωσία, αλλά κυρίως με δική μας πρωτοβουλία μετά την απόφαση ΗΠΑ-ΕΕ για ενεργειακή απεξάρτηση (μετά την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) από ένα μεγάλο και παραδοσιακό προμηθευτή.
Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή κρίση ξεκινά και τελειώνει στην έλλειψη ενεργειακής προμήθειας, σήμερα στην Ευρώπη και αύριο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η τρέχουσα κρίση ανέδειξε ακόμα μια κρίσιμη παράμετρο, που οι πολιτικές ηγεσίες των περισσότερων χωρών στην Δύση επέλεγαν πολύ διακριτικά και βολικά για αυτές – αφού στόχος τελευταία είναι η ανάδειξη μιας διαφορετικής ατζέντας – να αποκρύπτουν συστηματικά από τους πολίτες. Η παράμετρος αυτή δεν είναι άλλη από την ενεργειακή ασφάλεια που, μέχρι τις αρχές του αιώνα που διανύουμε, αποτελούσε βασικό πυλώνα της ενεργειακής πολιτικής, με τους άλλους δυο πυλώνες να είναι η οικονομία και το περιβάλλον. Έκτοτε έχουν αλλάξει πολλά με πλήρη ανατροπή των τότε δεδομένων.
Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή κρίση ξεκινά και τελειώνει στην έλλειψη ενεργειακής προμήθειας, σήμερα στην Ευρώπη και αύριο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η τρέχουσα κρίση ανέδειξε ακόμα μια κρίσιμη παράμετρο, που οι πολιτικές ηγεσίες των περισσότερων χωρών στην Δύση επέλεγαν πολύ διακριτικά και βολικά για αυτές – αφού στόχος τελευταία είναι η ανάδειξη μιας διαφορετικής ατζέντας – να αποκρύπτουν συστηματικά από τους πολίτες. Η παράμετρος αυτή δεν είναι άλλη από την ενεργειακή ασφάλεια που, μέχρι τις αρχές του αιώνα που διανύουμε, αποτελούσε βασικό πυλώνα της ενεργειακής πολιτικής, με τους άλλους δυο πυλώνες να είναι η οικονομία και το περιβάλλον. Έκτοτε έχουν αλλάξει πολλά με πλήρη ανατροπή των τότε δεδομένων.
ο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα, 1973 και 2019
Αλλά και σε επίπεδο ΕΕ βλέπουμε ότι παρά τις συστηματικές προσπάθειες πολλών δεκαετιών η συμμετοχή των ΑΠΕ παραμένει σχετικά μικρή, στο 18% του συνολικού ενεργειακού μίγματος. Και ναι μεν η ΕΕ είναι αρκετά πιο προχωρημένη σε σύγκριση με άλλες περιοχές του κόσμου, όμως το μήνυμα ως προς την ανάγκη διεύρυνσης και επιτάχυνσης της προσπάθειας είναι ξεκάθαρο.
Παγκόσμια πρωτογενής ενεργειακή κατανάλωση ανά πηγή, 2020
Συμπερασματικά, η ενδελεχής μελέτη και ανάλυση της δομής του ενεργειακού ισοζυγίου σε παγκόσμιο, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, σε συνδυασμό με την κατανόηση των γεωπολιτικών εξελίξεων μάς οδηγούν στην αναζήτησή για τις λύσεις του αύριο – με το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια να συνεργάζονται με τις ΑΠΕ προκειμένου να μειωθεί ή και μηδενισθεί η χρήση άνθρακα και πετρελαίου μέσα στα επόμενα 40 με 50 χρόνια. Έτσι, ως το μεγάλο διακύβευμα στην ενεργειακή πολιτική και στον ενεργειακό σχεδιασμό, αναδεικνύεται η αναζήτηση της χρυσής τομής, δηλαδή μιας ισορροπίας ανάμεσα στην ικανοποίηση βασικών ενεργειακών αναγκών και στη μείωση των εκπομπών, με τέτοιο τρόπο που να αποφεύγονται οι πολύ αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία (δηλ. υψηλός πληθωρισμός, μείωση επενδύσεων, υποχώρηση ΑΕΠ κλπ.).
Τέλος, σε ένα άστατο κόσμο με σοβαρές γεωπολιτικές αναταράξεις η εξασφάλιση ενεργειακών πόρων (συμβατικών και ΑΠΕ) παίζει ένα ολοένα και πλέον κρίσιμο ρόλο. Οι σοβαρές απειλές του μέλλοντος (megathreats) που προβάλλουν απειλητικά και διαγράφονται τόσο σε οικονομικό όσο και σε ενεργειακό-περιβαλλοντικό επίπεδο, με τις εξελίξεις των τελευταίων μηνών να προμηνύουν ένα μάλλον δυστοπικό διεθνές περιβάλλον, επιβάλλουν μια συνεκτική, σώφρονα και ολιστική αντιμετώπιση χωρίς δογματισμούς και την υιοθέτηση αυθαιρέτων και εντυπωσιακών στόχων. Η δε επίτευξη ενεργειακής επάρκειας σε περιφερειακό και πλανητικό επίπεδο, που θα παραμείνει για πολύ ένα σταθερός στόχος, περνά μέσα από ένα ισοσκελισμένο ενεργειακό ισοζύγιο.
energia.gr
